Cậu bé lớp 5 bơm xe đạp kiếm tiền và chiếc bánh mì ‘năm 70’ của bố

Tôi lúc đó tôi được cả nhà và trung tâm tập thể gọi là “thằng cu”, 13 tuổi gầy còm đang học lớp 5, trường cấp một-2 Lý Tự Trọng.

Lớp học trên tầng 2 thuộc tu viện Thánh Thomas thuộc nhà thờ Khoái Đồng, đi học nhưng tôi đã mang việc kiếm tiền. Mỗi lần tan học tôi ù té phóng về nhà vứt khăn quàng, cặp sách, thay quần áo, vác chiếc bơm xe đạp ra té sáu Năng Tĩnh. Tôi đặt bơm xuống vỉa hè nơi mang dòng nước đen hôi thối mà những nhà dân thải ra.

Mắt nhìn bám vào những bánh xe đạp dòng người đi qua mong mang tới mang bánh xe ai đó bị xẹp là tôi bơm xe mang tới họ, một lần bơm được 5 xu.

trung tâm vực “chiến đấu” của tôi lúc đó là té sáu Năng Tĩnh, cổng chợ Năng Tĩnh và nhất là cổng xí nghiệp liên hiệp dệt. Từ trung tâm nhà tôi lên cổng xí nghiệp dệt khoảng 2 cây số.

Xã hội thời đấy toàn xe đạp, theo yêu cầu Nhà nước, mỗi cán bộ, công nhân viên được mua một chiếc. Ai được phân phối tiếp tục tất nhiên một sổ mua phụ tùng.

Quyết định là vậy nhưng một năm, xí nghiệp hàng nghìn người cũng chỉ được phân phối chưa tới một trăm chiếc. mang người được phân phối chiếc xe Thống Nhất, quý tới mức ko dám đi, về treo xe lên trong nhà, hai bánh ko nhằm chạm trung tâm đất, thỉnh thoảng ngồi nhìn và quay bàn đạp nghe tiếng xích líp kêu là sung sướng.

Còi tan tầm hàng trăm công nhân đi dạo và xe đạp chen chúc qua cổng, tôi cũng kiếm được chục loại xe đạp bị non lốp, mang lần tôi bị sưng đầu lúc cầm bơm đánh nhau với những thằng cùng lứa tranh chỗ.

Tiền kiếm được từ bơm xe, ba tôi lấy ống tre cưa một khe nhỏ đủ nhét đồng 5 xu hay một hào tiền giấy  nhằm tiết kiệm. Thi thoảng tôi được ăn kem mút, mua nhót, táo dầm, lạc rang húng lìu hay mua miếng quế cay nồng…

Tuổi thơ oằn vai mồ hôi nước mắt

Tuổi thơ còng lưng xuống chiếc bơm xe đạp

Tuổi thơ bay như lá té tư đường

Ba tôi là bộ đội tập kết từ miền Nam ra, làm trưởng phân xưởng chăn thuộc xí nghiệp liên hiệp dệt Nam Định. Đi làm ông đi dạo hoặc xe đạp. Nếu đi xe, ông phải vác xe lên vai mỗi lần đi và về lúc lên xuống cầu thang trung tâm tập thể. Nhiều buổi chiều mùa đông đi làm về, ông lấy chiếc bánh mì cứng như đá – yêu cầu ăn sáng sủa của ông trong túi chiếc áo ka-ki Bội Bạc màu, xoa nước xung quanh rồi đem hơ mang tới mềm lại, mang tới tôi ăn. Những năm 70 thời đó nhà nào cũng thiếu thốn trăm bề, mỗi lần tôi ăn ông lại mỉm mỉm cười rạng rỡ (mà tôi ngày đó ngây thơ, ko biết ông đã nhịn ăn sáng sủa nhằm mang về mang tới con, cũng như ông nói ko ưa thích ăn thịt nạc nhằm dành mang tới tôi).

Má làm công nhân xí nghiệp tơ, cách nhà tôi khoảng 3-4 cây số. Thỉnh thoảng tôi được đi đưa cơm trưa mang tới má. Mỗi lần mang cơm muộn là tôi cắm đầu chạy, cặp lồng lắc lư làm thức ăn trộn lẫn nhau. Tới sắp xí nghiệp là mắt dáo dác tìm kiếm bóng má lẫn sống phía cổng. 

Đi đưa cơm mang tới má, mang lần tôi được bà dúi mang tới một hào thế là mua được một cây kem mút, thoải mái khoe với quý vị bè.

Hôm nay đọc những bài viết nhà đề “Cha mẹ trong trái tim tôi” trên báo VietNamNet, tôi lại nhớ về Ba, Má và tuổi thơ tôi.

Tuổi thơ nào cũng tiếp tục hiện ra thôi
Dầu chúng ta cứ việc già nua tất
Xin thương mến tới tận cùng chân thiệt
Những người thân và  gương mặt quý vị bè                                  

(Nguyễn Duy, Ánh trăng, NXB Tác phẩm mới, 1984)

Nguyễn Thanh Sơn

Ngày tôi ‘đi B’ và món quà mẹ dúi vội vào tay lúc tàu chuyển bánh

Lúc tàu bắt đầu rùng rùng chuyển bánh, tôi nhảy từ sàn tàu xuống lòng đường ôm chầm lấy mẹ. Mẹ xiết lấy tôi, oà khóc.