Cha tôi, một ‘tay chơi’ mang số

Gia đình tôi mang một ngôi nhà 3 gian bằng gỗ lim. Cha tôi gọi ngôi nhà đấy là “lậm”. loại hình của ngôi nhà này là tuy cột nhà rất cao nhưng những xà ngang (quê tôi gọi là “hạ nhà”) được đặt rất thấp. Trần nhà và bốn xung quanh được ghép bằng ván tốt, rất dầy, tạo ra thành một dòng “lậm” gỗ chứa được khoảng hai chục tấn thóc.

Phía dưới đáy dòng “kho thóc” đấy mang khoét những lỗ tròn cỡ bằng cổ tay người bát ngát to, mang thiết kế nắp đậy rất khoa học. lúc cần lấy thóc, cha tôi tháo dòng nắp đấy ra thì tự khắc lúa từ trong “kho” cứ thế mà tuôn chảy xuống.

Hồi còn nhỏ, tôi rất ưa thích nhìn cảnh cha tôi xả thóc như vậy. Những người ngoài lúc vào nhà tôi thì ko thể biết được gia đình tôi mang nhiều hay ít thóc. Nhưng mang lần một người quý khách của cha tôi từ xa tới chơi, ông ta đã khôn khéo sử dụng dòng gậy của mình chọc mấy nhát lên trần nhà (tức là đáy của dòng kho thóc) rồi bảo:

– Nhà ông còn nhiều thóc hè!

Nhà làm hoàn toàn bằng gỗ lim nên ko những nó rất Chắn chắn mà còn rất vững chãi. Đã thế lại còn mang hàng chục tấn thóc đè nặng xuống nên ngôi nhà của chúng tôi ko bao giờ bị gió bão làm lung lay. Đó là nguyên do vì sao mỗi lần mang bão bát ngát to thì dân buôn bản tôi thường tới trú nhờ sống nhà tôi. 

tới nay ngôi nhà này đã trên trăm năm tuổi nhưng những cây cột, kèo, xà ngang, xà dọc vẫn cứng như sắt, mối, mọt ko thể nào gặm được. Đó là ngôi nhà từ đường của tỷ phú đình tôi.

* * *
Hồi còn nhỏ, tôi rất tự hào về dòng “đèn bão” của gia đình tôi mà khắp vùng ko ai mang. Gọi nó là “đèn bão” vì tuy là đèn thắp bằng dầu hoả nhưng kể cả trong gió bão nó cũng ko bị tắt.

Cha tôi bảo rằng thời Pháp thuộc những chiếc “đèn bão” như vậy được thắp lên sống ga tàu hoả vì nó ko bao giờ bị tắt, dù mưa bão to tới mấy.

Cấu tạo ra của dòng đèn này gồm ba phần chính: Phần đựng dầu và bức đèn (cha tôi gọi nó là dòng “hạnh đèn”) sống phía dưới; tiếp tới là dòng “chụp đèn” bằng thủy tinh, hình thù như trái bù rợ (bí ngô) hoặc dòng đèn lồng Trung thu ngày nay, là bộ phận giữ tới ngọn đèn ko bị tắt; trên cùng là bộ phận thông phong, bằng sắt tây.

Điều kỳ lạ sống chỗ: lúc thắp đèn lên thì ko khí vẫn chui vào được từ phía dòng “hạnh đèn” thông qua những lỗ nhỏ nhằm duy trì sự cháy nhưng dù gió mạnh tới cấp mấy thì lúc vào trong bóng đèn vận tốc gió tiếp tục bằng 0 nên ngọn đèn vẫn đứng im phăng phắc.

Tôi còn nhớ mỗi lần dân buôn bản mang việc bát ngát to như: họp xóm (cha tôi là trưởng ban cán sự xóm), đám cưới…, đều phải mượn cha tôi chiếc “đèn bão” nhằm thắp.

Mỗi lần như vậy, cha tôi vì nể mà tới mượn nhưng ông cứ dặn đi, dặn lại người mượn đèn là phải giữ gìn hết sức kỹ càng. Ông còn phía dẫn người mượn đèn là phải treo đèn lên rất cao quá đầu người nhằm ko ai vô ý mà cụng đầu vào đèn, phải treo đèn sống nơi an toàn ko mang mèo, chuột nhảy đụng vào…

Cha tôi kỹ càng như vậy là bởi nếu dòng chụp đèn đấy mà bị vỡ thì coi như vứt cả dòng đèn vì ko sống đâu sản xuất được dòng chụp như vậy. Rất tiếc, về sau dòng chụp đèn cũng bị vỡ một miếng to bằng bàn tay, do HTX mượn đèn của cha tôi nhằm trục lúa sống kho và ai đó đã vô tình làm dòng nạng trở rơm va vào nó.

Cha tôi xót của lắm. Ông lấy một miếng giấy dán vào chỗ vỡ của dòng chụp đèn nhằm gió ko vào được, nhưng trông nó xấu xí lắm. Về sau thì chiến tranh, bom đạn triền miên nên cha tôi cũng chẳng buồn lo giữ gìn dòng đèn bão đấy nữa.

***

Chiếc đồng hồ nước báo thức hiệu Rado: Một buổi chiều, như thường lệ, tôi chăn trâu sống bãi “cửa chùa” thì trông thấy cha tôi đi đâu đó về. Nhìn thấy tôi, cha giới hạn lại và gọi tôi tới. lúc tôi vừa chạy tới sắp cha thì nghe tiếng kêu reng reng phát ra từ một vật gì đó trên tay cha tôi.

Thấy tôi nhạc nhiên và ưa thích thú, ông mỉm cười. Thì ra đó là chiếc đồng hồ nước báo thức hiệu Rado của Pháp mà cha tôi vừa mới mua được. Về sau, cha tôi kể rằng ông phát hiện ra chiếc đồng hồ nước này từ lâu sống nhà ông Vạn (sống xã Đức Hoà) và ông quyết tâm theo đuổi nhằm mua bằng được.

Đó là chiếc đồng hồ nước báo thức lần đầu mang mặt trên xóm tôi. Nó mang hai kim, mặt hình tròn và to bằng chiếc bát con. riêng biệt nhất – tiếng chuông báo thức của chiếc đồng hồ nước này là thứ âm thanh được phát ra từ dòng nắp đáy phía sau làm bằng đồng nguyên chất và một dòng dùi nhỏ cũng bằng đồng mang gắn lò xo gõ liên hồi vào dòng nắp đáy mỗi lúc tới giờ hẹn báo thức.

Cha tôi quý chiếc đồng hồ nước này tới mức ông tới đóng góp một chiếc hộp gỗ rất Chắn chắn chắn, mang khoét một ô tròn đúng bằng mặt của chiếc đồng hồ nước rồi ông nhằm đồng hồ nước vào trong đó.

Mỗi lần lên giây cót đồng hồ nước bao giờ cha tôi cũng vặn từ từ, vừa đủ số vòng nhất định, ko thừa cũng ko thiếu. đấy thế nhưng mỗi lúc cha tôi đi vắng tanh tôi thường tới nó đổ chuông nhằm nghe tới vui tai.

sống cạnh nhà tôi (cách chừng dăm chục mét) là nhà ông Cung. Nhà ông Cung mang rất nhiều chè xanh nên ông thường gánh chè xanh đi bán sống chợ Hôm (chợ thị trấn) cách nhà bảy cây số. Cứ buổi tối, ăn cơm xong là ông Cung đứng sống mặt vườn nhà mình gọi với thanh lịch nhà tôi nhằm nhờ cha tôi đặt đồng hồ nước báo thức tới ông vào lúc 3h sáng sủa. tới giờ đó, đồng hồ nước nhà tôi đổ chuông thế là ông Cung sống mặt nhà vẫn nghe được nhằm dậy đi chợ.

***

mang lẽ thứ tài sản của gia đình mà tôi lấy làm hãnh diện nhất đó là chiếc thuyền ván (quê tôi gọi là nốc ván). dòng nốc ván này cũng được cha tôi mua lại từ một nhà giàu nào đó trong vùng. Nó dài cỡ chục mét, bát ngát bát ngát to nhất là sống khoảng giữa (gọi là bụng nốc) chừng một,2 mét. Nghĩa là sống chỗ đó mang thể ba người ngồi theo hàng ngang là vừa. Hai đầu thuyền nhỏ thon dần. Phía đàng mui nhỏ bát ngát đàng lái một chút, nhưng ko nhỏ tới mức thành mũi nhọn như một số thuyền ván miền Bắc. Thứ ván sử dụng nhằm đóng góp nó nghe đâu là ván “bộp”, một thứ gỗ rất tốt, hiếm mang.

Nhà tôi sống vốn nằm dọc theo chân núi, vị thế rất cao, chưa một lần bị ngập lụt. đấy thế mà cha tôi quyết định mua dòng “nốc ván” thì kể cũng lạ.

Nhưng cha tôi ko bao giờ phung phí tiền nhằm mua một thứ gì đó ít mang tác dụng. Nhà tôi vốn mang nhiều trung tâm đất màu nhằm trồng khoai, trồng lạc… mà những trung tâm trung tâm đất đấy lại tọa lạc vùng thấp dễ bị ngập lụt.

Chỉ cần một đêm mưa bát ngát to sáng sủa hôm sau nước lũ đã dâng ngập đồng. Nhiều gia đình đành phải đứng khoanh tay kêu trời vì ruộng khoai bị ngập lụt mà ko kịp dỡ. Khoai mà ngập nước lụt, nhất là nước đục thì sau lúc nước rút tiếp tục bị thối hết. Riêng nhà tôi ko lo. Trong trường hợp đó, cha tôi huy động tất cả những anh chị em chúng tôi ra đồng dỡ khoai.

Việc vận chuyển thì đã mang nốc ván. Tuy nhiên, ngoài việc chở khoai tới nhà tôi, cha tôi còn chở giúp những gia đình khác, thậm chí là mang “thù lao” hẳn hoi. Nhưng giá trị của chiếc nốc ván ko chỉ mang thế. Quê tôi hồi những năm 50, 60 (thế kỷ trước) năm nào cũng mang vài trận lụt vào mùa thu. Những trận lụt như vậy là một thảm họa đối với cả vùng.

Tôi còn nhớ trận lụt bát ngát to nhất là năm 1960. lúc đó, nhà cậu tôi bị nước lụt cuốn trôi cả nhà và toàn bộ tài sản. Cậu, mợ tôi và những em tôi khóc như ri. Nhiều gia đình khác cũng bị cảnh như cậu, mợ tôi.

Những lúc đó cha tôi cùng chiếc “nốc ván” lại trở thành biểu tượng anh hùng. Cha tôi bảo rằng cha tôi chèo nốc đi từ buôn bản nọ tới buôn bản kia, tới đâu cũng nghe tiếng kêu cứu vãn người, cứu vãn tài sản. Trận lụt đó cha tôi vớt được khá nhiều đồ quý như chum, nồi đồng, bàn ghế, tủ… của dân bị nước lũ cuốn trôi.

Sau lụt những gia đình bị mất của tìm tới nhà tôi nhằm nhận về. Nhiều người cám ơn cha tôi lắm. Từ đó về sau cứ hễ mang lụt là cha tôi tới khiêng chiếc nốc ván từ trong nhà, nơi ông chứa giữ rất kỹ càng đưa ra thả nhằm nhỡ mang việc cứu vãn lụt. Nhưng ko phải trận lụt nào ông cũng thả nốc mà phải là những trận lụt to cơ. Tôi, ngày đấy trẻ con, năm nào cũng mong mang lụt to nhằm cha tôi thả nốc và hãnh diện nhìn cha tôi chèo nốc đi hiên ngang giữa những cánh đồng nước ngập mênh mông, trắng xóa.

Trần Thất

Mời độc giả tham gia gửi bài viết doanh nghiệp đề “Cha mẹ trong tim tôi” về vị trí email: bandoisong@vietnamnet.vn. những bài viết ưa thích tiếp tục được đăng trên VietNamNet. Trân trọng!