Huê Nghiêm: Ngôi tổ đình 300 năm tuổi sống trung tâm đất Thành phố mang tên Bác

Huê Nghiêm là một trong những ngôi chùa xưa nhất, sở hữu thể coi như một “chứng tích” mang lại đời sống tinh thần của những lưu dân trong buổi đầu đi mở cõi.

Trong số những ngôi chùa cổ còn tồn trên tới ngày nay trên trung tâm đất Thành phố mang tên Bác, chùa Huê Nghiêm (tọa lạc trên số 204 Đặng Văn Bi, P.Bình Thọ, TP.Thủ Đức) là một trong những ngôi chùa xưa nhất, sở hữu thể coi như một “chứng tích” mang lại đời sống tinh thần của những lưu dân trong buổi đầu đi mở cõi.

Ngôi tổ đình 300 năm tuổi và những thế hệ truyền thừa

Trong một lần hầu cận, chúng tôi được Trưởng lão Hòa thượng ưa thích Trí Quảng kể lại gốc tích của ngôi tổ đình Huê Nghiêm nhân dịp ngài về tảo tháp chư vị Tổ sư vào cuối năm âm lịch.

Hòa thượng mang lại biết, tổ đình Huê Nghiêm được Tổ Thiệt Thoại (Thụy) – Tánh Tường (1681-1757) khai sơn vào năm 1721 (năm Tân Sửu), cách nay vừa tròn 300 năm. Ngôi chùa ban đầu chỉ là một am tranh được Tổ khai sơn dựng lên nhằm làm chỗ tu hành, sắp một nhánh nhỏ của sông Thành phố mang tên Bác. sở hữu lẽ am tranh ngày đấy sắp với trung tâm người sống vốn thường sắp sông rạch nhằm tiện bề marketing, đi lại. trung tâm vực Tổ Thiệt Thoại dựng am tranh, ngày nay, được mang lại là sắp xí nghiệp điện Thủ Đức.

Huê Nghiêm: Ngôi tổ đình 300 năm tuổi ở đất Sài Gòn - Gia Định ảnh 1

Trưởng lão Hòa thượng ưa thích Trí Quảng đảnh lễ chư vị Tổ sư trong vườn tháp thuộc tổ đình

Thời gian kiến lập tổ đình của Tổ Thiệt Thoại nhằm vào thời vua Lê Dụ Tông năm Bảo Thái thứ 2, tương đương thời chúa Nguyễn Phúc Chu (1675-1725) cai quản Đàng Trong. Tổ Thiệt Thoại – Tánh Tường thuộc dòng thiền Lâm Tế, chi phái của ngài Vạn Phong – Thời Úy (1303-1381) theo bài kệ: Tổ đạo giới định tông/ Phương quảng chứng viên thông/ Hành siêu minh thiệt tế/ Liễu đạt ngộ chơn ko.

Theo kệ truyền thừa thì Tổ Thiệt Thoại thuộc đời 35, dòng Lâm Tế, tính từ Tổ khai dòng thiền này là Thiền sư Nghĩa Huyền (?-866/867). Theo chi phái Lâm Tế do Tổ Vạn Phong (chùa Thiên Đồng, Trung Hoa) khai lập thì ngài thuộc thế hệ thứ 14 (chữ Thiệt). Ngài là đệ tử của Tổ Minh Vật – Nhất Tri (?–1786), trụ trì chùa Quốc Ân Kim Cang. Ngài Minh Vật – Nhất Tri là đệ tử của Tổ Nguyên Thiều. Ngoài dòng kệ truyền thừa chi phái Lâm Tế của Tổ Vạn Phong, Tổ Nguyên Thiều còn truyền thừa mang lại đệ tử dòng kệ của Tổ Đạo Mân – Mộc Trần hay còn gọi là dòng Lâm Tế Gia Phổ theo bài kệ: Đạo bổn nguyên thành Phật tổ tiên…

Như vậy, chùa Huê Nghiêm do Tổ Thiệt Thoại khai sơn trực thuộc môn phong của tổ đình Quốc Ân Kim Cang. Tổ ko chỉ khai sơn chùa Huê Nghiêm, mà còn khai sơn chùa Long Thọ (Thủ Dầu Một, tỉnh bình dương). Tổ Thiệt Thoại sở hữu những đệ tử như Tế Giác – Quảng Châu, Tế Lý – Quảng Đức, Tế Vĩnh – Quảng Nhơn… là những thiền sư nổi tiếng trong vùng, sở hữu công đem Phật pháp hoằng hóa trong dân chúng, là bậc long tượng thiền môn.

Huê Nghiêm: Ngôi tổ đình 300 năm tuổi ở đất Sài Gòn - Gia Định ảnh 2

Tháp Tổ Thiệt Thoại trong khuôn viên tổ đình

Ngài Tế Giác xuất gia với Tổ Thiệt Thoại lúc Tổ đã cao niên. Thấy được gốc rễ của ngài Tế Giác nên Tổ đã khuyên ngài về cầu pháp tu học với Tổ Phật Ý – Linh Nhạc trên chùa Từ Ân. lúc tới cầu pháp với Tổ Phật Ý, ngài được Tổ giao mang lại đệ tử là ngài Tổ Tông – Viên Quang (1758-1827) dạy dỗ. Ngài được Tổ Viên Quang đặt mang lại húy hiệu là Tiên Giác – Hải Tịnh.

Năm 1825, Tổ Hải Tịnh được vua Minh Mạng vời ra làm Tăng cang chùa Linh Mụ. Năm Thiệu Trị thứ 2 (1842), ngài được triều đình cử làm Tăng cang chùa Giác Hoàng trong kinh thành Huế. Về sau Tổ Hải Tịnh đã xin từ chức Tăng cang chùa Giác Hoàng, về lại Gia Định lưu trú trên chùa Giác Lâm. Những năm cuối đời, Tổ đã xiển dương Chánh pháp qua việc độ chúng xuất gia, trên gia; khai mở trường hương, phát triển việc giảng dạy mang lại chư Tăng như Tổ Viên Quang đã làm trước đó; mở những Đại giới đàn trên chùa Tây An (An Giang), chùa Thiên Ân (Gia Định). Tổ là người sở hữu ảnh hưởng đối với Tăng sĩ, quần chúng trên kinh thành Huế và cả miền Nam lúc bấy giờ, là nhà sư “sở hữu đức độ, được ca ngợi khắp miền, trải qua 73 năm hành đạo, ko lúc nào nhà sư quên đi sự hưng suy của đạo pháp”.

Sau lúc Tổ Thiệt Thoại viên tịch, Tổ Tế Lý kế thế trụ trì chùa Huê Nghiêm. Tổ là người sở hữu kỹ năng và đạo hạnh nên được người trong vùng quy kính. Do chùa lúc bấy giờ tọa lạc vùng sắp nhánh sông Thành phố mang tên Bác, vị trí thấp, Tổ sở hữu ý dời chùa và được bà Nguyễn Thị Hiên là đệ tử trên gia của Tổ hộ trì, hiến cúng trung tâm đất nhằm di dời chùa về vị trí ngày nay, cách chùa cũ khoảng 1km.

Trải qua những đời trụ trì, ngôi cổ tự Huê Nghiêm được trùng tu nhiều lần. Cuối thế kỷ XIX, Tổ Huệ Lưu đứng ra vận động dân thôn và nhân dân quanh vùng trùng tu bát ngát to tổ đình. Những lần trùng tu thời gian sau vào những năm 1960, 1969, 1990, 2003 do Tổ Thiện Bửu, Tổ Trí Đức, Hòa thượng Trí Quảng, Hòa thượng Trí Độ vận động. tới năm 2011, Hòa thượng ưa thích Trí Quảng (viện nhà tổ đình) và Thượng tọa ưa thích Minh Đạo vận động đại trùng tu chánh điện với diện mạo như hôm nay.

ngày nay chùa còn trung tâm vườn tháp với những ngôi tháp cổ của Tổ Thiệt Thoại, Tổ Tế Lý, Tổ Liễu Xuân, Tổ Huệ Lưu, Tổ Thiện Bửu, Tổ Trí Đức và tháp của những ngài kế tự, Tăng chúng.

Huê Nghiêm: Ngôi tổ đình 300 năm tuổi ở đất Sài Gòn - Gia Định ảnh 3

Hình ảnh và linh vị bà Nguyễn Thị Hiên thờ trên tổ đình

Giai thoại về bà Hộ Hiên

Bà Nguyễn Thị Hiên (1763-1821) là một người giàu sở hữu sống thôn Linh Chiểu Đông, thuộc Thủ Đức ngày nay. Bà lại sở hữu tấm lòng giúp đỡ người và thường ủng hộ những việc công ích của thôn nên người trong vùng thường gọi là bà Hộ Hiên.

Theo lời Hòa thượng ưa thích Trí Quảng, bà Nguyễn Thị Hiên là đệ tử của Tổ Tế Lý, được ngài ban mang lại pháp danh Liễu Đạo. Với lòng ngưỡng mộ và quy kính Tổ Tế Lý, bà đã phát tâm hiến cúng trung tâm đất nơi gò cao nhằm di dời chùa khỏi vị trí ban đầu sống vùng trung tâm đất thấp ven sông. Tương truyền, lúc cuối đời, bà Hộ Hiên đã vào chùa sống. Từ đó, sở hữu hai cách lý giải xung quanh sự việc này: hoặc cuối đời bà vào chùa sống như những người già, muốn nương nơi cửa chùa nhằm sớm hôm kinh kệ cùng Tăng chúng và nhờ chùa lo hậu sự; hoặc bà vào chùa xuất gia tu tập.

Bức họa truyền thần và bài vị của bà Hộ Hiên đang được thờ trên hậu tổ của chùa lại mang lại thấy nơi đây bài vị của một cư sĩ: “Phụng vị Hoa Nghiêm tự, hội nhà Nguyễn Thị Hiên, pháp danh Liễu Đạo, tự Thành Tâm chánh hồn, Quý Mùi niên, lương nguyệt, cát thời thọ sanh, Tân Tỵ niên, lục nguyệt, sơ nhất nhật phù thời khứ” – dịch: Chùa Hoa Nghiêm, hội nhà Nguyễn Thị Hiên, pháp danh Liễu Đạo, tự Thành Tâm. Sanh ngày lành giờ tốt, năm Quý Mùi. Mất năm Tân Tỵ, ngày mùng một tháng 6. Theo như lối đề văn từ của bài vị, chữ “chánh hồn” dành mang lại người nữ và “thần hồn” dành mang lại người nam, ko phải là người xuất gia; người xuất gia tiếp tục tiêu dùng chữ “chơn linh” hoặc “giác linh”. Thứ nữa, bài vị cũng mang lại biết tin tức bà Hộ Hiên là “hội nhà” chùa Huê Nghiêm, tức là người cúng trung tâm đất làm chùa, dân gian còn gọi là “nhà chùa”. Thường thì những người hiến cúng trung tâm đất dựng chùa hoặc xây dựng chùa, lúc mất, nhà chùa thường thiết lập một bàn thờ riêng với bài vị thờ và hương khói húy kỵ hàng năm. Cũng sở hữu thể cuối đời bà vào chùa sống làm “bà vãi” như chúng ta thường được biết với cách “xuất gia thọ tam quy ngũ giới”. Với bức hình họa bà mặc áo gấm thụng với chiếc mão Quan Âm, cũng sở hữu cách lý giải mang lại rằng sở hữu thể bà đã thọ giới Bồ-tát với Tổ Tế Lý.

Đối với chùa Huê Nghiêm, sự ly kỳ gắn với câu chuyện tương truyền về hậu thân của bà Nguyễn Thị Hiên. Thầy chúng tôi kể rằng, từ lúc xuất gia đã nghe câu chuyện về sự tái sanh của bà nhà chùa. lúc bà Hiên mất, sở hữu nhờ người viết lên tay những tin tức của bà nhằm chứng tỏ công đức bà làm được. Cùng năm bà mất (1821) thì mặt nhà Thanh (Trung Hoa), thê thiếp vua Gia Khánh cũng hạ sanh một hoàng nữ. Lúc công chúa sinh ra, bàn tay cứ nắm chặt lại, lúc được mở ra thì sở hữu dòng chữ: Nguyễn Thị Hiên, Linh Chiểu Đông thôn, Gia Định, Đại Nam. Vua nhà Thanh sai người đi thăm dò, xác minh lai lịch bà Nguyễn Thị Hiên thì chứng thực bà đã sống trên chùa Huê Nghiêm, thôn Linh Chiểu Đông. Sau đó vua mang lại sứ quý phái xây ngôi mộ bà lại, đồng thời hiến cúng tượng Bồ-tát Quan Thế Âm và một số pháp khí. Tượng Bồ-tát Quan Thế Âm bằng đồng ngày nay vẫn còn được thờ trên chùa.

Chúng tôi về tổ đình Huê Nghiêm lúc trời đã về chiều. Lần tìm ra trung tâm vực nghĩa trang phía sau chùa, ngôi mộ cổ được xây bằng hợp chất ô dước theo kiểu thức đặc trưng của mộ cổ Nam Bộ nằm lặng lẽ sống một góc nghĩa trang. Ngôi mộ bề thế, sắp 20m² nằm lọt thỏm, thấp bát ngát mặt trung tâm đất xung quanh. Kiến trúc ngôi mộ cổ vẫn còn nguyên vẹn với vòng thành, bình phong, nhà bia, nấm mộ. Chỉ tiếc một điều, giờ đây ko còn sự u tịch trang nghiêm; thay vào đó là cảnh hoang tàn, hủy hoại theo thời gian và sự xâm lấn của người đời sau.

Theo Pháp Đăng/Báo Giác Ngộ