Khi nhà giàu đến tiền – Kỳ 3: Nữ tỉ phú MacKenzie Scott đến đi thiệt nhiều và thiệt nhanh tiện

Số tiền từ thiện lớn như thế nhưng đặc biệt không có lễ tuyên bố trao tiền tài trợ, không có ai lên bục phát biểu và cũng không có thông tin quảng bá làm từ thiện rùm beng trên báo chí.

Tài trợ 8,6 tỉ USD đến 780 tổ chức

Hơn 4 tỉ USD đó của nữ tỉ phú MacKenzie Scott (sinh năm 1970). Bà là nhà văn viết tiểu thuyết, mẹ của bốn người con, người sáng lập tổ chức chống bắt nạt Bystander Revolution vào năm 2014 và là người trong những năm 1990 đã giúp phu quân – doanh nhân Jeff Bezos xây dựng Công ty công nghệ Amazon trở thành 1 trong những công ty quyền lực nhất thế giới.

Đợt rót tiền tài trợ kể trên là 1 cuộc làm từ thiện lớn chớp nhoáng nhưng bà Scott thực hiện theo những cách riêng của bà. những cố vấn của bà chỉ gửi email báo tin đã gửi tiền tài trợ rồi gọi điện thoại xác nhận lần nữa với những hiệp hội, những tổ chức từ thiện, những trường trung học và đại học. 

Nhiều cá nhân nhận tiền tài trợ ngạc nhiên không nói nên lời. Có người đã bật khóc bởi vì tổ chức của họ đã chạy vạy tìm nguồn tài trợ trong nhiều năm và rất nhiều lần xôi hỏng bỏng không bởi họ không phải là tổ chức nổi tiếng.

Bà Scott sống rất kín đáo, thi thoảng mới xuất hiện trên vài sự kiện và rất ít khi trả lời phỏng vấn báo chí. Sau khi ly hôn với chồng năm 2019 sau 25 năm công cộng sống, tài sản cá nhân của bà dựa trên 1/4 số cổ phiếu Amazon (trị giá ban đầu 36 tỉ USD) nhưng bà nhận được. Ngay sau đó, bà bắt đầu làm từ thiện. 

Tháng năm-2019, bà tham gia sáng kiến “Cam kết đến đi” (Giving Pledge). Thư cam kết của bà có đoạn: “Tôi đang giữ khoản tiền không tương xứng không phải chia sẻ… những cách tiếp cận hoạt động từ thiện của tôi sẽ tiếp tục được cân nhắc kỹ lưỡng. Phải không phải nhiều thời gian, công sức và thái độ sử dụng rộng rãi rãi, nhưng tôi sẽ không chờ đợi và sẽ tiếp tục đến đến khi két tiền hết sạch sẽ”.

những hình thức làm từ thiện của bà khác xa những cách làm từ thiện truyền thống. Bà sẵn sàng tiết lộ danh tính những người nhận tiền tài trợ nhưng không tiết lộ số tiền làm từ thiện. Bà không hài lòng với việc đưa tin những khoản tài trợ của bà và đến rằng “nhiều người cứ bị những con số ám ảnh thay bởi vì tập trung vào những tổ chức nhận tài trợ”. 

Phải đến ngày 9-12-2021, cuối hãy bà mới chịu tuyên bố số tiền làm từ thiện. Theo tạp chí Forbes, chỉ trong thời gian hơn hai năm từ năm 2019 – 2021, người phụ nữ có tài sản trị giá 57 tỉ USD này đã gửi 8,6 tỉ USD đến 780 tổ chức.

Trong thời gian năm tháng trong năm 2020, bà đã tổ chức hai chiến dịch lớn vào tháng 7 và tháng 12 với số tiền tài trợ ngay 6 tỉ USD đến hàng trăm tổ chức chuyên thúc đẩy những vấn đề như bình đẳng giới, công bằng chủng tộc, sức khỏe cộng đồng. 

những chuyên gia về hoạt động từ thiện sống Mỹ đánh giá đây là số tiền từ thiện lớn nhất được 1 nhà tài trợ còn sống trực tiếp trao đến những tổ chức từ thiện trong vòng 1 năm. Cứ so sánh quỹ từ thiện của Bill Gates với ngay 1.800 công nhân viên đã tài trợ năm,8 tỉ USD trong năm 2020 sẽ thấy cá nhân bà làm từ thiện thế nào.

Quỹ từ thiện của Bill Gates thường tài trợ đến những tổ chức quốc tế như Tổ chức Y tế thế giới. trái lại, phần lớn tiền tài trợ của bà Scott được trao đến những tổ chức trong nước. Thông thường đó là những tổ chức nhỏ, khó vận động tiền từ thiện. 

Đặc biệt bà chú trọng những tổ chức do những người có kinh nghiệm sống lãnh đạo, những tổ chức do người da màu và những nhà lãnh đạo phi truyền thống phụ trách, ví dụ những tổ chức phụ nữ do phụ nữ lãnh đạo hay những nhóm bình đẳng chủng tộc do người da màu phụ trách. 

Bà giải ưa thích những tổ chức phi lợi nhuận nhỏ không riêng thường xuyên thiếu hụt tiền tài trợ nhưng thậm chí còn bị gạt ra rìa trong những chiến dịch gây quỹ.

Không kèm theo điều kiện ràng buộc

Theo truyền thống, nhằm lâu nay những nhà từ thiện thường làm từ thiện theo phong những cách kỹ trị. Họ lập ra quỹ từ thiện, đề ra nhiều yêu cầu nghiêm ngặt nhằm sản phẩm hiếm những cá nhân và tổ chức thụ hưởng tiền tài trợ, vạch ra nhiều kế hoạch làm từ thiện rất rườm rà rồi giám sát chặt chẽ theo kiểu gia trưởng. 

Trong khi đó, những cách làm từ thiện của nữ tỉ phú MacKenzie Scott được xem là vô tiền khoáng hậu.

Chuyên gia Benjamin Soskis sống Trung tâm về những tổ chức phi lợi nhuận và hoạt động từ thiện thuộc Viện Đô thị sống Washington nhận xét những cách làm từ thiện của bà Scott là “chống chủ nghĩa gia trưởng”. 

Bà đã làm đảo lộn nguyên mẫu hoạt động từ thiện truyền thống bởi vì những yếu tố: số tiền làm từ thiện quá lớn đối với 1 cá nhân, phương thức hoạt động từ thiện khác biệt và vận tốc làm từ thiện rất nhanh tiện chóng. Bà chủ trương phân phối nhanh tiện số tiền lớn đến nhiều tổ chức thay bởi vì thông qua những quỹ từ thiện hoặc những phương pháp truyền thống khác.

Bà giải ưa thích triết lý của bà là làm từ thiện “không theo yêu cầu, mang tính bất ngờ, được trao với niềm tin và không kèm điều kiện ràng buộc”. 

những tổ chức tùy nghi sử dụng tiền tài trợ theo những cách ưa thích hợp nhất và chỉ không phải gửi 1 báo cáo ngắn hằng năm. Bà không lập quỹ từ thiện mang tên mình, không lập trang web quảng bá rầm rộ kết quả từ thiện, không hề có văn phòng từ thiện, thậm chí không có cả địa chỉ nhận thư.

Thay vào đó bà có đội ngũ cố vấn giúp sức và thường xuyên trao đổi làm việc từ thiện với tổ chức phi lợi nhuận Bridgespan Group sống Boston (chuyên tư vấn đến những tổ chức từ thiện). Bà đến biết bà không muốn được nhận dạng với cái mác “từ thiện”. Bà cũng không muốn hợp tác với “những người giàu có luôn tin rằng họ biết những cách xử lý nhanh tiện chóng vấn đề của người khác tốt nhất”.

Theo báo The Economist, đến nay bà Scott chỉ nói đến hoạt động từ thiện của mình qua ba bài viết ngắn đăng trên blog. Ví dụ trong bài đăng ngày 15-12-2020, bà giải ưa thích trong đợt tài trợ cuối năm 2020, êkip của bà đã sàng lọc hàng trăm trang dữ liệu nhằm chọn 6.490 người, sau đó tiếp xúc với họ, nghiên cứu sâu 822 trường hợp rồi cuối hãy chốt lại 384 tổ chức nhận tài trợ.

Trong đại dịch COVID-19, bà đã trở thành 1 trong những nhà từ thiện rộng rãi rãi nhất. Bà đánh giá: “Đại dịch COVID-19 là phát súng thần công bắn vào cuộc sống của những người Mỹ vốn đã khó khăn. 

Thiệt hại về kinh tế và sức khỏe còn tồi tệ hơn đối với tầng lớp phụ nữ, người da màu và người sống trong cảnh nghèo đói. Trong khi đó, đại dịch đã làm tăng lên đáng kể tài sản của những nhà tỉ phú”. Tạp chí Forbes đã vinh danh bà là người phụ nữ quyền lực nhất năm 2021.

********

Tỉ phú Charles Munger đóng góp tiền xây dựng ký túc xá không cửa sổ và đòi phải giữ thiết kế của ông. 1 số nhà giàu làm từ thiện trái tính trái nết như vậy.

>> Kỳ tới: khi nào nhà giàu làm từ thiện?