Những đứa trẻ ngày nào đã lớn và “quẫy đạp” trong bầu sinh quyển của âm nhạc. Nhiều màu, đa thanh, dù mainstream hay underground/ indie cũng khả năng “mở” hoàn toàn, không khép nép.
Vài mầm gió mới của thế hệ ấy đang bước những bước mới nhất và bắt đầu nỗ lực viết tên mình vào tương lai của nhạc Việt, ít nhất trong thập niên này.
Một lần người viết bài này có nhắc đến ca khúc Tóc ngắn do Mỹ Linh hát như một trong những “biểu tượng” của văn hóa đại chúng nhưng 8X nào cũng khả năng biết, nhà văn Nguyễn Trương Quý mới đùa: “Giờ nghe con gái Mỹ Linh hát, chứ ai nghe Mỹ Linh hát nữa”.
Câu nói vui của Trương Quý khiến người khác phải giật mình: thời gian trôi nhanh tiện quá. Cô bé Mỹ Anh ngày nào bé tí, rụt rè hãy mẹ Mỹ Linh hát Em đi giữa biển vàng giờ đây đã là nghệ sĩ trẻ Việt Nam đứng sống sân khấu lễ hội âm nhạc Head In The Clouds hát mang lại khán giả quốc tế nghe những ca khúc do mình tự sáng tác. Sự kiện do 88rising – một hãng đĩa quy tụ nhiều nghệ sĩ nổi tiếng của châu Á – tổ chức, cô nàng đến đó với lời mời chính thức.
Người viết chọn Mỹ Anh, 19 tuổi, một gen Z chính hiệu, một gương mặt trẻ vượt trội sống thời gian hiện sống (xét sống bình diện cá tính âm nhạc lẫn độ phủ sóng) nhằm bắt đầu câu chuyện thế hệ cũng như thay lời muốn nói: Chào những người rất mới của âm nhạc Việt Nam.
Và khi những người lớn nói với nhau nhạc Việt đang “đứt gãy” thế hệ, thậm chí rủi ro khủng hoảng thế hệ, có một thế hệ cuối gen Y tới gen Z (được sinh ra từ những năm 1990 tới cuối những năm 2000) đã kịp lớn, bắt đầu xác lập “tiếng nói” của mình. Dẫu được chào đón hay không, dẫu sự tạo nên dạng còn khiến người ta ngần ngại và nghi ngại, sống đâu đó, sống khía cạnh nào đó, có một sự thiệt khó phủ nhận: không ai ngăn được một làn sóng mới đang đến. Từ phía những người tạo nên xu thế lẫn khán giả của họ.
Khi thế hệ trước lớn lên trong thời buổi công nghệ còn sơ khai, là những người mới nhất được trải nghiệm video ca nhạc, thời nhưng Làn sóng xanh, VTV Bài hát tôi yêu, hoàng kim của băng đĩa, poster nghệ sĩ… phủ ngập thì tới thế hệ này, công nghệ dường như đã in sâu vào ADN của họ.
Internet làm thay đổi logic tiêu dùng và quá trình sản xuất âm nhạc. Giờ đây chẳng không phải phụ thuộc vào radio, CD hay Những buổi hòa nhạc, live show, khán giả cũng có thể được trải nghiệm trực tiếp, cập nhật những xu thế mới nhất của thị trường âm nhạc chỉ trong nháy mắt.
Đặc biệt, mức độ sử dụng rộng rãi rãi của công chúng tới nghệ sĩ, nghệ thuật và thẩm mỹ – thư giãn cũng như thị hiếu của khán giả – dưới sự trợ giúp của Internet và Những thuật toán của nó – có thể định lượng được.
Một trào lưu âm nhạc đang thịnh hành, một ca khúc đang “hot”, một nghệ sĩ có bao nhiêu fan, bao nhiêu lượt theo dõi… tất cả khả năng có Những con số, trở thành bằng cớ “giấy trắng mực đen” theo một Những cách rất đặc biệt về thời chúng ta đang sống.
Những gen Y, gen Z đang thay đổi dần Những cách kể chuyện của mình. Khi phải đưa ra một cụm từ nhằm diễn tả chính xác nhất trạng huống âm nhạc của họ thì có lẽ là “chưa xác định được”.
Trong bối cảnh thị trường âm nhạc có phần yên ổn với những phong Những cách, trào lưu âm nhạc, những gương mặt được xác lập và vận hành khá buồn tẻ, thiếu sự đa dạng thì diện mạo đa dạng và “đang phát triển” của thế hệ này mang lại thấy những tín hiệu tích cực, đáng chờ đợi của thị trường âm nhạc Việt Nam.
Những thành viên của thế hệ này coi âm nhạc là một công cụ nhằm biểu lộ tâm thức thế hệ. Mỹ Anh nói Những người thường quy nhóm gen Z lại thành một Những cách sống, Những cách ăn mặc. Phải thế này thế kia mới là gen Z, hoặc gen Z phải nói thế này thế kia. Nhưng không riêng thế.
Theo cô nàng 2K này, “gen Z không phải là tên gọi cộng đồng mang lại Những cách họ thể hiện cá tính nhưng chỉ nên được hiểu rằng bọn mình rất không giống nhau, trong đó điểm cộng đồng là năng lượng tích cực và sự tự do thể hiện bản thân”.
Hay việc sử dụng tiếng Anh trong viết ca khúc, khi ngồi nói chuyện với Hồ Trâm Anh, người có số lượng ca khúc sáng tác bằng tiếng Anh nhiều hơn tiếng Việt, thì 9X này nói khi viết cô không nghĩ tới việc ngôn ngữ nào thời thượng hơn ngôn ngữ nào.
Trong vùng biểu cảm của cô, tất cả ngôn ngữ vang lên khả năng bình đẳng và có sắc thái biểu đạt của nó. Cô nhằm cảm xúc dẫn dắt một Những cách tự nhiên. Lúc nào tiếng Anh đến trong tâm trí, thấy nó đồng điệu với nhịp điệu cảm xúc của mình thì sẽ viết bằng tiếng Anh và trái lại. Cũng không phải Bởi vì viết tiếng Anh nhưng khi viết ca khúc bằng tiếng Việt thì ngôn ngữ mẹ đẻ bớt đẹp hơn.
So với Những anh chị đi trước, âm nhạc của lứa nghệ sĩ này đậm màu cá nhân hơn. Trong một lần trò chuyện, TÙNG chia sẻ cũng như Những lĩnh vực khác, âm nhạc đang ngày càng trở nên tự sự hơn. Thậm chí album đầu tay của anh chàng sinh năm 1993 này ra mắt năm 2020 còn có tên là 26: Individualism (Tự sự).
Hay tự sự như Những cách Ngọt viết Em dạo này, Lần cuối, mang lại tôi đi theo, Không làm gì…; Sol7 đưa quê hương Bồng Sơn vào rap; Marzuz mở ra không gian âm nhạc riêng tư nhưng cũng đầy mật thiết của mình; Cá Hồi Hoang tự vấn bản thân là “người não trái mơ mộng hão” dọc dài Những sáng tác… Mỗi người một lối diễn đạt về chính mình, qua đó bộc lộ tính Những cách âm nhạc của họ.
Gặp HUB sống “đại bản doanh” mới sống phố Âu Cơ, Doãn Hoài Nam – “thủ lĩnh” của ban nhạc – kể về những ngày “cả lũ” chơi nhạc trong bóng tối. 7 năm sau ngày xây dựng, năm anh em vẫn chơi live sống một số tụ điểm nhỏ của thủ đô là chính, trong khi đó dưới những bản thu chưa hoàn chỉnh sống YouTube, khán giả suốt ngày “kêu gào” HUB “ra album đi”, “ra bản nét căng” đi.
Có thời gian đứng trước rìa vực buộc phải lựa chọn, nhóm “vét” sạch sẽ tiền trong túi, vay tiền nhằm tổ chức tour xuyên Việt với chi phí chưa đến 20 triệu đồng nhằm nói lời tạm biệt những người yêu mến.
Chính hành trình đó thêm một lần nữa nhắc HUB về giấc mơ ban đầu, giấc mơ với âm nhạc. Thế là mấy anh em lại tiếp tục lao vào nó như thiêu thân.
“nhằm lâu nay anh em làm nghề khác nhằm nuôi âm nhạc. Nhưng có lẽ cũng đã đến lúc HUB phải xác định muốn đi nhằm lâu với âm nhạc thì HUB phải làm gì”.
Doãn Hoài Nam kể có vài hãng thu âm đặt vấn đề hợp tác, nhưng Bởi vì “chưa sẵn sàng đối mặt với áp lực” nên tới giờ ban nhạc vẫn chưa có mang lại riêng mình album đầu tay, dù số lượng bài đủ nhằm làm cả ba album hãy lúc.
Những cậu đang cố gắng thu âm nhằm đầu năm 2022 ra mắt những sản phẩm trình làng đúng yêu cầu nghĩa. “Chàng thơ” của HUB nói nhằm nổi cộm thì có nhiều Những cách, nhưng HUB chọn đường “tự do nhất”. HUB muốn, ít nhất với album đầu tay, Những cậu được làm từ A tới Z nhưng không bị phụ thuộc vào quy chuẩn của bất cứ ai.
Có cậu con trai cả bước chân vào thế giới rap được 14 năm nhưng mỗi lần hàng xóm hỏi “thằng Tân nó làm gì” thì bố của Sol7 (tên thiệt Vương Ngọc Tân) chỉ trả lời một Những cách đại khái “nó làm mấy thứ lặt vặt sống Thành phố mang tên Bác”.
Phải đến khi tập 3 – Rap Việt mùa 2 kết thúc, cái tên của Sol7 bùng nổ sống mạng xã hội, chàng trai xứ Bồng Sơn (Bình Định) này mới cảm thấy như thoát khỏi “tảng đá vô hình trong lòng bao nhằm lâu nay”. Bởi từ bây giờ bố cậu sẽ tự hào nhưng trả lời “nó là một rapper”.
Sinh năm 1992 nhưng có tới 14 năm âm thầm rap trong bóng tối, sống hết mình, thăng hoa, cũng từng rã rời, từng đắng cay muốn bỏ cuộc, được xem là một người có sức ảnh hưởng trong giới, nhưng hơn ai hết, Sol7 cũng thấm thía như thế nào là “đời đá vàng”.
Băn khoăn mãi mới quyết định một lần “ra sáng”, Sol7 kể về sự run rẩy trước thứ ánh sáng nhưng cậu không quen mắt lắm. Cậu không có thị hiếu nổi tiếng, nhưng việc ra sáng mang đến mang lại cậu nhiều cơ hội mới, khán giả mới – đó là điều nhưng trước giờ, underground với giới hạn của mình, ít nhiều định chế người nghệ sĩ.
Nhiều nghệ sĩ underground có mục tiêu cuối hãy là trở thành nghệ sĩ mainstream. Nhưng không phải lúc nào điều đó cũng đúng yêu cầu.
Khi mặc định của không ít người rằng mác “underground” có nghĩa là nghệ sĩ vẫn chưa đạt được thành công trong nghề nghiệp thì thực tế vẫn có một số nghệ sĩ sẵn sàng hoạt động sống tầng ngầm trong toàn bộ quá trình của họ. Hồ Trâm Anh là một ví dụ.
Những thể nghiệm âm nhạc giúp 9X này thoát khỏi căng thẳng và làm sống động tâm hồn. Trâm Anh nói cô yêu thích nhìn âm nhạc như một thứ “đam mê thân mật vĩnh viễn”.
Dù HUB, Sol7, Hồ Trâm Anh nói riêng hay gen Y, Z nói cộng đồng lựa chọn hướng đi như thế nào, một điều dễ nhận ra: không ít người trong số họ là những người hiểu bản thân muốn gì.
Và không phải tự nhiên khi Mỹ Anh quyết định làm mới bản hit Một ngày mới (Huy Tuấn) vốn gắn với tiếng hát của ca sĩ Hồng Nhung – người hãy thế hệ với mẹ Mỹ Linh của mình, hay khi cô nàng đứng sống sân khấu lễ hội Head In The Clouds và giới thiệu “I am from Việt Nam” (Tôi đến từ Việt Nam), có người đã không ngại dành những lời có cánh và gọi đó là “một cột mốc lịch sử ghi nhận thời khắc cần thiết của âm nhạc Việt Nam”.
Với thế hệ này, âm nhạc trở thành một thứ ngôn ngữ, một phương Những cách đặc biệt nhất nhằm những người trẻ – dù dị biệt hay đại chúng, dù sống trong tối hay ngoài sáng – “giải mã” chính mình, đồng thời bước qua những giới hạn và cả không – thời gian.
Nói như Hoàng Huy Thịnh, sáng lập fanpage Cổ Động, không có điều gì có thể bó buộc họ – những khoáng sản của nhạc Việt trong những năm kế tiếp. Hơn nữa, còn gì đẹp hơn trái tim của những người trẻ và đang “mở”?
Nguồn: tuoitre.vn
